Allereerst is het interessant om te weten dat er verschillende soorten laserpen kopen winkel zijn. Met de term ‘laser' bedoelen wij een apparaat dat voorzien is van een laserdiode, waarbij de projectie van de laserstraal zichtbaar is (al dan niet mid-air of op een oppervlakte).
Techniek, kracht en kleur van een laserdiode
De volledige techniek achter een laserdiode zullen we je voor dit artikel besparen. Wel is het belangrijk om te weten dat een laserdiode een geconcentreerde bundel licht uitstoot, met een relatief erg hoge intensiteit. Het is daarom dat een laserdiode, in tegenstelling tot bijvoorbeeld een gloeilamp, een behoorlijk hoge intensiteit kan aannemen dankzij deze geconcentreerde lichtstraal. De meeste lasers met groene diode zijn vanaf 30mW al erg goed zichtbaar met gebruik van een beetje nevel.
Laserdiodes zijn in diverse kleuren verkrijgbaar, maar de meest gangbare kleurencombinaties zijn terug te brengen tot drie kleuren: Rood, groen en blauw. Groen heeft van nature de hoogste intensiteit , gevolgd door rood en blauw. Het is daarom dat in de goedkopere lasers vaak groene laserdiodes gebruikt worden, omdat ze goedkoop te maken zijn en met weinig vermogen veel lichtopbrengst hebben. Een blauwe laserdiode is juist relatief inefficiënt omdat blauw een vrij donkere kleur is van nature en er veel vermogen nodig is om die zichtbaar te krijgen. Zo heb je voor een 80mW groene laserdiode vaak al 250 tot 300mW aan blauwe laserkracht nodig voor een goede balans.
Verder is het belangrijk om te weten dat laserdiodes hun eigen golflengte hebben, wat onder meer de kleur bepaalt. Groen heeft meestal een golflengte van 532nm, rood heeft vaak een golflengte van 650nm en blauw heeft meestal een golflengte van 445nm. Dit zijn redelijk universele waardes aangezien dit de meeste efficiëntie oplevert voor een bepaalde kleur. zaklamp en laser met een golflengte van 405nm komen ook voor, dit zijn vrij goedkoop te fabriceren blauwviolette diodes, maar worden in dit vakgebied niet veel toegepast.
Opvallend is dat een laserdiode zelf redelijk klein is, aangezien het een gelijkwaardige techniek heeft als een LED. Het grote verschil is echter de hoge intensiteit die erg directioneel uitgestoten wordt. Net als bij de wat krachtigere LEDs is het van groot belang dat laserdiodes goed gekoeld worden voor optimale efficiëntie en een lange levensduur. In de entertainmentwereld zijn losse laserdiodes in veel gevallen al omringd door een goede heatsink, wat tevens wat meer nauwkeurigheid biedt voor de plaatsing van de diode in de behuizing van showlasers.
Lasers die door consumenten aangeschaft kunnen worden, hebben wij volgens onderstaande indeling in kaart gebracht.
Laserpointer
Je zou het niet verwachten gezien het formaat, maar de welbekende laserpointer is een van de meest gevaarlijke laser-apparaten die in omloop zijn. Tenminste, als het gaat om een exemplaar met een relatief hoog vermogen en in de verkeerde handen. In het verleden waren deze vrij verkrijgbaar via sites als Marktplaats of via import uit het buitenland. Vanwege veiligheidsredenen is het tegenwoordig lastiger om hier aan te komen en dat is niet voor niets.
Een laserpointer beschikt over een laserdiode. De laserpointers voor presentatiedoeleinden hebben vaak een rode laserdiode aan boord, vaak met een maximale sterkte van 5mW. Voldoende om met een zichtbare stip een bepaalde projectie op een beamerscherm aan te kunnen wijzen. Maar bedenk goed, een laserdiode stoot een geconcentreerde lichtstraal uit, met een relatief erg hoge intensiteit. Bij een vrij zwakke laserdiode zal hier vrij weinig mee gebeuren.
Toch kunnen veel mensen op allerlei wijzen nog aan krachtige laserpointers komen, soms met een vermogen van 200mW groen op een golflengte van 532nm. Je kunt je voorstellen dat de intensiteit van dit soort diodes behoorlijk hoger is dan die van een simpele rode laserpointer. Vaak adverteren verkopers van dit soort producten met zeer aanlokkelijke termen als ‘schijnt tot 500 meter ver', of ‘straal zichtbaar bij nacht!'. En dat is ook niet opmerkelijk, want de hoge uitstoot van deze laserpen Paarse heeft een enorme intensiteit! Sterker nog, de intensiteit van dit soort lasers wordt vaak op kan*len als Youtube gedemonstreerd. Ballonnen laat men knappen, lucifers worden aangestoken en de straal gaat dwars door plastic zakjes heen. Erg leuk, maar ook erg gevaarlijk wanneer het op de verkeerde manier gebruikt wordt. Als een dergelijke laser de capaciteit heeft om een ballon te doen knappen, dan heeft het ook de capaciteit om oogletsel te veroorzaken wanneer er met deze soort geconcentreerde bundels in je gezicht geschenen wordt. Wanneer de diode tijd genoeg heeft om in te branden kan dit resulteren in permanent gezichtsverlies. Kortom, je kunt er dus blind van worden!
De intensiteit van een laserdiode en het effect op je netvlies/pupil is te vergelijken met een kaars. Als je met je vinger heel snel langs de vlam van een kaars gaat, zul je geen brandwonden oplopen. Dit omdat de vlam geen tijd krijgt om in te branden op je huid (lees: de temperatuur dusdanig te laten stijgen dat er brandwonden veroorzaakt worden). Met laserdiodes is dit effect ongeveer gelijk. Pas bij relatief lange blootstelling aan laserstralen op hetzelfde punt krijgt de diode de tijd om in te branden op je netvlies/pupil, met mogelijk permanent letsel tot gevolg.
Conclusie is dus, wanneer laserpointers in de verkeerde handen vallen kunnen ze dus erg gevaarlijk zijn en permanent gezichtsverlies veroorzaken.
Grating laser
Een type entertainment laser dat erg in opmars is, is de zogenaamde grating laser. Een grating laser werkt op dezelfde soort laserdiodes als een laserpointer, maar is een stuk minder gevaarlijk. De grating lasers projecteren een breed schouwspel op muren, plafonds en dansvloeren en bevatten vaak bewegende laserpuntjes of zelfs figuurtjes. Dankzij de lage prijs zijn deze lasers steeds populairder aan het worden.
Een grating laser bevat een speciaal grating-effectwiel, wat al dan niet roteert. Deze grating-lens (ook wel diffraction lens) heeft een bijzondere werking, ongeveer te vergelijken met een prisma of kristal. Er gaat één straal in (in dit geval de geconcentreerde straal van de laserdiode) en er komen honderden stralen uit. Omdat de kracht van de laserdiode plots verdeeld wordt over een stuk of 100 stralen, heeft elke laserstraal grofweg 1/100e kracht van de originele laserstraal. Dit reduceert de kans op letsel behoorlijk. Aangezien de effectwielen vaak roteren, betreft het dus geen statische laserstraal. Hierdoor heeft elke individuele, zwakke laserstraal geen kans om in te branden op het oppervlak waar hij op geprojecteerd wordt. Je kunt dus stellen dat grating lasers een van de veiligste lasers zijn die er verkrijgbaar zijn. Projectie in publiek wordt nog steeds afgeraden vanwege veiligheidsredenen, maar is een stuk veiliger dan bijvoorbeeld een laserpointer of traditionele budget-laser.